ชุมชนวิถีวัฒนธรรมไตลื้อ สู่การท่องเที่ยวสีเขียว

จากการจัดงาน Chiang Mai Grows Green ในช่วงปลายปีที่ผ่านมา The City Leaders ได้มีโอกาสพูดคุยกับตัวแทนชุมชนไตลื้อเมืองลวงเหนือ “พันธ์ชนก บัวมะลิ” ถึงแนวทางการทำงานของชุมชน และมุมมองต่อการท่องเที่ยวสีเขียว กับความสำคัญของรางวัลและมาตรฐานการท่องเที่ยว

เป็นมุมมองที่น่าสนใจจากตัวแทนชุมชนท่องเที่ยวที่ทำงานหนักมาร่วมๆ 15 ปี และนี่คือชุมชนแห่งแรงบันดาลใจ และต้นแบบการท่องเที่ยวสีเขียว แบบทำได้ในทันที เรียบง่ายและไม่ต้องสงสัย

การท่องเที่ยวชุมชนวัฒนธรรม กับการท่องเที่ยวสีเขียว
“บ้านเราเป็นการท่องเที่ยวโดยชุมชน เป็นการท่องเที่ยวเชิงเอกลักษณ์ เป็นอัตลักษณ์ของตัวเราเอง เราจึงอยากนำเสนอให้นักท่องเที่ยวได้เข้าถึงวัฒนธรรมไตลื้อของจริง เราอยากประชาสัมพันธ์เชิญชวนให้นักท่องเที่ยวมาเที่ยวบ้านเรา โดยมีปราชญ์ชาวบ้านของเราเป็นผู้ให้ข้อมูลความรู้

ตัววิสาหกิจมีสมาชิก 38 คนเป็นคนในชุมชน 100% แบ่งงานกันเป็นฝ่าย ๆ เช่น การเรียนรู้ งานสื่อความหมาย ฝ่ายอาหาร เหรัญญิก ไกด์ มีระบบหมุนเวียนตำแหน่ง ทุกคนก็จะได้รายได้เล็กน้อยๆ ต่อวัน เพราะการท่องเที่ยวถือว่าเป็นอาชีพเสริม ไม่ใช่งานหลัก เราหมุนเวียนคนในชุมชนมาช่วยกันทำงาน ประโยชน์ที่ได้ส่วนหนึ่งก็ไปช่วยวัด บ้าน โรงเรียน และสวัสดิการให้คนในกลุ่ม อย่างคุณลุงคุณป้าที่มาสอนทำขนมเป็นปราชญ์ชาวบ้านที่มีอาชีพหลักเป็นเกษตรกร

นอกจากงานท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ในเรื่องการท่องเที่ยวสีเขียว บ้านลวงเหนือของเราก็ได้รับรองมาตรฐาน STAR 5 ดาว ด้วยการที่เราช่วยกันรักษาสิ่งแวดล้อม ไม่ใช้โฟม ถุงหรือแก้วพลาสติก เราใช้ทุกอย่างที่มีในชุมชน อย่างใบตองใช้ทำเป็น ควัก (กระทงเล็กๆ) ใช้ทำไข่ป่าม ใช้ใบไม้ใหญ่ ๆ รองกระด้งเตรียมไว้เสิร์ฟอาหารให้นักท่องเที่ยว

เราคัดแยะขยะ เพื่อนำขยะอินทรีย์ไปทําเป็นปุ๋ยหมัก ปุ๋ยที่ได้ก็เอาไปปลูกผัก อย่างตอนนี้ปลูกผักกาด พอผักโตได้ที่ เราก็เอามาปรุงเป็นน้ำผัก หมุนเวียนใช้แบบนี้เป็น Zero Waste

คือ เราพยายามทำให้เป็นจุดเริ่มต้น ให้คนที่มาเที่ยวได้เห็น และตระหนัก ให้เข้าไปอยู่ในจิตในใจ พอเขาออกไปเที่ยวในชุมชนของเรา หรือไปชุมชนอื่นเขาก็จะเอาวิธีคิดนี้ไปใช้”

ชุมชนท่องเที่ยว และมาตรฐาน
“การไปร่วมงานกับทาง โครงการเศรษฐกิจสีเขียว กับทาง อ.นิกร ส่วนหนึ่งเราคาดหวังว่า จะได้เผยแพร่สิ่งที่เราทำ ประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวชุมชนให้กับนักท่องเที่ยว ผู้ประกอบการ โรงแรม บริษัททัวร์ อยากให้เขาเห็นว่าเรามีโปรแกรมอะไรบ้าง เพื่อให้เกิดการประสานงานกันในอนาคต เพื่อให้มีนักท่องเที่ยวมาเที่ยวชุมชนของเราเพิ่มมากขึ้น

จริงๆ เราไม่ได้ทำแค่ท่องเที่ยวนะคะ เราจัดกาดหมั้วได้ โรงแรมก็สามารถชวนเราไปออกร้านจัดกาดหมั้วนอกสถานที่ได้ด้วย มีอาหารเมืองๆ ร่วมๆ 10 อย่าง ที่ขึ้นชื่อก็คือ ‘ขนมวง’ บ้านเราเรียก ‘ขนมต๊องก๊อง’ หน้าตาเหมือนเทียนที่เอาหัวท้ายมาชนกัน มีส่วนผสมของแป้งกับกล้วย เป็นขนมที่ได้รับเลือกเป็นขนมประจำจังหวัดเชียงใหม่ ประจำปี 2567

การเป็นที่รู้จักนั้นเป็นเรื่องสำคัญมาก เราจึงเลือกส่งขอรางวัล หรือขอรับมาตรฐาน เรียกว่าทุกๆ 2 ปีต้องทำ สำหรับชุมชนถือว่าเป็นงานหนัก อย่างเราทำเอง รวบรวมเอกสาร ทำรายงานส่งถือว่าเป็นงานหนัก ถ้าต่อไปมีมาตรฐานการท่องเที่ยวสีเขียวเกิดขึ้น ก็ถือว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจมาก

เพราะการได้รับรางวัลหรือมาตรฐาน มันเป็นตัวบอกว่าเราทำอะไร อย่างชุมชนเราได้รางวัลกินรี หรือมาตรฐาน STAR ของททท. พอคนเห็นก็เข้าใจได้ทันที ฝรั่งหรือคนมาเที่ยว หรือแม้แต่เราเองเวลาเราไปเที่ยวที่อื่น เราก็ดูจากตรงนั้นคะ สิ่งนี้สำคัญมากๆ”