[ งานวิจัย Learning City ปี2566-67] 

โครงการแผนการขับเคลื่อนฉะเชิงเทราสู่เมืองแห่งการเรียนรู้  “ฉะเชิงเทรา เมืองสร้างสุข เมืองแห่งเทศกาล ผสมผสานสู่เมืองแห่งการเรียนรู้” สู่การสร้างการเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม ภายใต้บริบทฉะเชิงเทราเมืองสร้างสุข สร้างพลังสู่เศรษฐกิจที่ยั่งยืน โดย รศ.ดร.ดวงพร ภู่ผะกา, มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์

วัตถุประสงค์
1. เพื่อยกระดับการเรียนรู้ของประชาชนเพื่อสร้างเศรษฐกิจท้องถิ่นผ่านพื้นที่การเรียนรู้ด้วยกลไกความร่วมมือระดับเมือง ภายใต้ทรัพยากรชีวภาพและอัตลักษณ์วัฒนธรรม 
2. เพื่อศึกษาและบูรณาการความหลากหลายและการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์เมืองฉะเชิงเทราเพื่อการเรียนรู้ วิถีชีวิตเมืองแปดริ้ว และฟื้นฟูภูมิปัญญา โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนเทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา
3. เพื่อยกระดับศักยภาพของหลักสูตรแปดริ้วเมืองแห่งการเรียนรู้จากภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่ระดับโลก และประเมินผลลัพธ์การจัดการเรียนรู้ของแหล่งเรียนรู้การพัฒนาเมือง
4. เพื่อการบูรณาการบริหารจัดการตลาดบ้านใหม่เพื่อการเรียนรู้ วิถีชีวิตเมืองแปดริ้ว และฟื้นฟู    ภูมิปัญญา 
5. เพื่อศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าชายเลนเพื่อพัฒนาและยกระดับสู่การพัฒนาพิพิธภัณฑ์มีชีวิต สนับสนุนการเรียนรู้สู่ความยั่งยืนต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์และบริการในพื้นที่ชุมชนเมือง ตำบลท่าข้าม อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา

ผลผลิต
ผลผลิตจากการขับเคลื่อนฉะเชิงเทราสู่เมืองแห่งการเรียนรู้การดำเนินงานเพื่อพัฒนาฉะเชิงเทราสู่การเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ได้ก่อให้เกิดผลผลิตที่เป็นรูปธรรมหลายประการ ซึ่งล้วนมีส่วนสำคัญในการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนและสร้างความยั่งยืนให้กับเมือง ประการแรก เกิดเครือข่ายความร่วมมือที่เข้มแข็ง มีการจัดตั้งคณะทำงานที่ประกอบด้วยตัวแทนจากภาครัฐ เอกชน และประชาสังคม ซึ่งร่วมกันวางแผนและขับเคลื่อนการพัฒนาเมือง ก่อให้เกิดแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาเมืองแห่งการเรียนรู้ที่มีความชัดเจนและเป็นรูปธรรมในด้านองค์ความรู้ ได้มีการพัฒนาฐานข้อมูลและคลังความรู้ท้องถิ่นที่ครอบคลุมมิติต่างๆ ของฉะเชิงเทรา ทั้งด้านวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และทรัพยากรธรรมชาติ ข้อมูลเหล่านี้ไม่เพียงถูกรวบรวม แต่ยังได้รับการจัดระบบให้สามารถเข้าถึงและนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นที่หลากหลาย อาทิ หลักสูตร “แปดริ้วเมืองแห่งการเรียนรู้” 
ที่เชื่อมโยงภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่ระดับสากล หลักสูตรการพัฒนา City Branding และการจัดการนิเวศเมืองแห่งการเรียนรู้ ซึ่งช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับประชาชนทุกกลุ่ม ในแง่ของพื้นที่การเรียนรู้ ได้มีการพัฒนาและปรับปรุงแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ในเมือง เช่น พิพิธภัณฑ์เมืองฉะเชิงเทรา ตลาดบ้านใหม่ และพื้นที่ธรรมชาติ ให้เป็นพื้นที่สร้างสรรค์การเรียนรู้ที่มีชีวิตชีวา พร้อมทั้งเชื่อมโยงเป็นเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่น่าสนใจ

ด้านเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการใหม่ๆ ที่ต่อยอดจากทรัพยากรและวัฒนธรรมท้องถิ่น สร้างโอกาสทางเศรษฐกิจและรายได้ให้กับชุมชน ท้ายที่สุด เกิดการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการการเรียนรู้ในเมือง (City Learning Administrator) ทั้งเจ้าหน้าที่ภาครัฐ ผู้นำชุมชน และอาสาสมัคร ที่ได้รับการฝึกอบรมให้มีทักษะในการส่งเสริมและจัดการการเรียนรู้ในชุมชน ผลผลิตเหล่านี้ล้วนเป็นรากฐานสำคัญที่จะช่วยให้ฉะเชิงเทราก้าวสู่การเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ที่มีความยั่งยืน สร้างโอกาสทางเศรษฐกิจ และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างแท้จริง

กลไกการขับเคลื่อน
1. สร้างเครือข่ายความร่วมมือ: 
– บูรณาการความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน และประชาสังคม
– จัดตั้งคณะทำงานที่มีตัวแทนจากทุกภาคส่วน

2. การวิจัยและพัฒนา:
– ใช้วิธีวิจัยแบบผสมผสานและการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม
– ศึกษาบริบทและความต้องการของชุมชนอย่างลึกซึ้ง

3. การพัฒนาฐานความรู้ท้องถิ่น:
– รวบรวมและจัดระบบข้อมูลด้านวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และภูมิปัญญาท้องถิ่น
– สร้างคลังความรู้ที่เข้าถึงได้ง่าย

4. การพัฒนาพื้นที่การเรียนรู้:
– ปรับปรุงแหล่งเรียนรู้ในเมือง เช่น พิพิธภัณฑ์ ตลาดชุมชน
– สร้างเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและการเรียนรู้

5. การใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยี:
– นำเทคโนโลยีมาใช้ในการสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่ทันสมัย
– พัฒนาระบบการจัดการความรู้ดิจิทัล

6. การส่งเสริมการศึกษาตลอดชีวิต:
– พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นที่เชื่อมโยงภูมิปัญญากับความรู้สากล
– สร้างโอกาสการเรียนรู้สำหรับประชาชนทุกกลุ่ม

7. การพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์:
– ส่งเสริมการพัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการบนฐานทรัพยากรท้องถิ่น
– เชื่อมโยงการท่องเที่ยวกับการเรียนรู้

8. การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน:
– จัดกิจกรรมรับฟังความคิดเห็นและสร้างการมีส่วนร่วม
– ผลักดันนโยบายที่เอื้อต่อการเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้

9. การพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการการเรียนรู้:
– ฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ ผู้นำชุมชน และอาสาสมัคร
– สร้าง City Learning Administrators

กลไกเหล่านี้ทำงานร่วมกันอย่างบูรณาการ เพื่อขับเคลื่อนฉะเชิงเทราสู่การเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ที่มีชีวิตชีวา ยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน และสร้างการพัฒนาที่ยั่งยืน

พื้นที่เรียนรู้ / ระบบนิเวศเรียนรู้
พื้นที่การเรียนรู้:
1. พิพิธภัณฑ์เมืองฉะเชิงเทรา: ได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมท้องถิ่น
2. ตลาดบ้านใหม่: ปรับปรุงเป็นแหล่งเรียนรู้วิถีชีวิตและภูมิปัญญาท้องถิ่น
3. พื้นที่ป่าชายเลน: พัฒนาเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิตเพื่อการเรียนรู้ระบบนิเวศ
4. เส้นทางการเรียนรู้ทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ในเขตเมือง

ระบบนิเวศการเรียนรู้:
1. ตัวความรู้:
– ฐานข้อมูลวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
– คลังความรู้ดิจิทัลเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตฉะเชิงเทรา
– ชุดความรู้เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น

2. กิจกรรมการเรียนรู้:
– โปรแกรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและการเรียนรู้
– กิจกรรมสร้างสรรค์สำหรับเยาวชนในพิพิธภัณฑ์และแหล่งเรียนรู้
– การฝึกอบรมและสัมมนาเชิงปฏิบัติการสำหรับชุมชน

3. พื้นที่การเรียนรู้:
– พิพิธภัณฑ์เมืองฉะเชิงเทรา
– ตลาดบ้านใหม่
– พื้นที่ป่าชายเลน
– เส้นทางการเรียนรู้ในเขตเมือง

4. นักจัดการการเรียนรู้ในเมือง (City Learning Administrator):
– เครือข่ายผู้นำชุมชนที่ได้รับการพัฒนาทักษะการจัดการเรียนรู้
– อาสาสมัครนำเที่ยวท้องถิ่นที่ผ่านการอบรม
– บุคลากรของเทศบาลที่ได้รับการฝึกอบรมด้านการจัดการเมืองแห่งการเรียนรู้
– ผู้ประกอบการท้องถิ่นที่ร่วมสร้างประสบการณ์การเรียนรู้

ระบบนิเวศการเรียนรู้นี้เชื่อมโยงองค์ประกอบทั้งสี่เข้าด้วยกัน สร้างโอกาสในการเรียนรู้ที่หลากหลายและครอบคลุมสำหรับประชาชนทุกกลุ่ม พร้อมทั้งส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์และการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของเมืองฉะเชิงเทรา

ติดต่อผู้ดำเนินโครงการ
มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์
https://www2.rru.ac.th